.png)
Πως χωρίζονται οι υπερλιπιδαιμίες;
Υπερλιπρωτεϊναιμία τύπου I
Χαρακτηρίζεται από μεγάλη αύξηση των χυλομικρών. Η χοληστερόλη είναι φυσιολογική, ενώ τα τριγλυκερίδια είναι πολύ αυξημένα (συχνά υπερβαίνουν τα 1000mg ).
Τα συμπτώματα εμφανίζονται συχνά, αλλά όχι πάντα πριν από το 10 έτος της ηλικίας. Συνήθως παρατηρούνται έντονοι πόνοι στην κοιλιά. Το ήπαρ και ο σπλήνας είναι διογκωμένα. Στην οφθαλμοσκόπηση τα αγγεία φαίνονται κιτρινωπά. Ενίοτε εμφανίζεται οξεία παγκρεατίτιδα. Η νόσος κληρονομείται κατά τον υπολειπόμενο χαρακτήρα.
Άλλα νοσήματα που δίδουν ανάλογη εργαστηριακή εικόνα (δευτερογενείς υπερλιπρωτεϊναιμίες) είναι ενίοτε ο απορρυθμισμένος σακχαρώδης διαβήτης, ο υπερθυρεοειδισμός, οι παγκρεατίτιδες, η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων.
Υπερλιποπρωτεϊναιμία τύπου ΙΙ
Διακρίνεται στους υποτύπους ΙΙα και ΙΙβ.
Ο τύπος ΙΙα χαρακτηρίζεται από μεγάλη αύξηση των LDL. Οι τιμές της χοληστερόλης του πλάσματος είναι υψηλές, αλλά τα τριγλυκερίδια φυσιολογικά. Η γενετική βλάβη που συνδυάζεται με αυτή την εικόνα είναι η οικογενής υπερχοληστερολαιμία, που κληρονομείται κατά τον αυτόσωμο επικρατούντα χαρακτήρα
Ο τύπος ΙΙβ είναι σχετικά συχνός και χαρακτηρίζεται από αυξήσεις των LDL αλλά και των VLDL. Αυξάνουν τόσο η χοληστερόλη όσο και τα τριγλυκερίδια.
Γενικότερα ο τύπος ΙΙ είναι ο πιο απειλητικός για την υγεία. Οι ομοζυγώτες παρουσιάζουν βαρύτερη και πρωιμότερη κλινική εικόνα σε σύγκριση προς τους ετεροζυγώτες. Έχουν περιγραφεί ομοζυγώτες που παρουσίασαν έμφραγμα του μυοκαρδίου στην παιδική ηλικία. Οι περισσότεροι από τους ομοζυγώτες δεν επιζούν μετά το 4Οό έτος της ηλικίας. Οι ετεροζυγώτες εμφανίζουν συνήθως στηθάγχη ή έμφραγμα μεταξύ της ηλικίας 30 και 60 ετών. Σε αρκετές περιπτώσεις (προπαντός στους ομοζυγώτες), παρατηρούνται ξανθώματα (ορατές διογκώσεις που οφείλονται σε εναπόθεση λίπους στους τένοντες ιδίως τους αχίλλειους αλλά και στις εκτατικές επιφάνειες των χεριών των γονάτων και των αγκώνων). Συχνά παρατηρείται γεροντότοξο ενώ σε άλλες περιπτώσεις εναποτίθεται λίπος στα βλέφαρα (ξανθελάσματα).
Υπερλιποπρωτεϊναιμία τύπου ΙΙΙ
Η χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια αυξάνουν περίπου ισόποσα. Σχετικώς σπάνια.
Υπερλιποπρωτεϊναιμία τύπου IV
Στον τύπο συμπεριλαμβάνεται η οικογενής συνδυασμένη υπερλιποπρωτεϊναιμία, και οι ελαφρότερες μορφές της οικογενούς υπερτριγλυκεριδαιμίας. Δευτερογενώς παρατηρείται συχνά στο διαβήτη, στη νεφρική ανεπάρκεια, στο νεφρωσικό σύνδρομο, σε λήψη οιστρογόνων, αντισυλληπτικών δισκίων, στον υποθυρεοειδισμό κλπ. Είναι αρκετά συχνή κατάσταση. Αφορά συνήθως άτομα μέσης ή μεγαλύτερης ηλικίας παχύσαρκα, που εμφανίζουν συχνά διαβήτη ή απλώς ελαττωμένη ανοχή στη γλυκόζη και υπερουριχαιμία. Η διατροφή με πολλούς υδατάνθρακες καθώς και η λήψη οινοπνεύματος επιδεινώνουν την υπερτριγλυκεριδαιμία.
Υπερλιποπρωτεϊναιμία τύπου V
υπερχοληστερολαιμίας, όπως έμφραγμα, εγκεφαλικό και περιφερική αρτηριοπάθεια.
Γίνεται λοιπόν εύκολα αντιληπτό ότι η έγκαιρη διάγνωση είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Δεν υπάρχει καθολική συμφωνία ως προς την συχνότητα ελέγχου αλλά θεωρείται απαραίτητος ένας πρώτος προληπτικός έλεγχος στην ηλικία των 20 ετών. Σε μεγαλύτερες ηλικίες συνίσταται έλεγχος ανά πενταετία ενώ άτομα με αυξημένο κίνδυνο πρέπει να ελέγχονται συχνότερα.
Στον παρακάτω πίνακα αναγράφονται οι επιθυμητές τιμές για τα διάφορα λιπίδια του αίματος. Πρέπει να τονιστεί ότι δεν υπάρχουν 'φυσιολογικές' τιμές με την κλασική έννοια αλλά τιμές η υπέρβαση των οποίων αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου ή τον μειώνουν στην περίπτωση της HDL, όπως έχουν καταδείξει πολύχρονες μελέτες.
Αξιολόγηση λιπιδίων αίματος |
Ολική Χοληστ. < 200 mg/dl | Επιθυμητή |
Ολ. Χοληστ. 200-239 mg/dl | Οριακά υψηλή |
Ολική Χοληστ. > 240 mg/dl | Υψηλή |
| |
HDL < 40 mg/dl | Παράγοντας κινδύνου |
HDL 40-60 mg/dl | Ικανοποιητικό |
HDL > 60 mg/dl | Καρδιοπροστατευτικό |
| |
Τριγλυκερίδια < 200 mg/dl | Επιθυμητό |
Τριγλυκερίδια > 500 mg/dl | Κίνδυνος παγκρεατίτιδας |
Σήμερα δεν εξετάζεται τόσο η ολική χοληστερόλη αλλά οι αποφάσεις λαμβάνονται κατά κύριο λόγο με βάση την LDL. Η τελευταία αξιολογείται πάντοτε με βάση τις ιδιαιτερότητες του κάθε ανθρώπου. Με απλά λόγια, αν κάποιος κινδυνεύει περισσότερο ή έχει ήδη εμφανίσει στεφανιαία νόσο οφείλουμε να είμαστε πιο απαιτητικοί ως προς τις τιμές της LDL και πιο επιθετικοί ως προς την θεραπεία ώστε να αποτρέψουμε την εξέλιξη της νόσου και το απευκταίο.
Κύριοι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου είναι η ηλικία (άνδρες>45, γυναίκες>55), η κληρονομικότητα, η υπερχοληστερολαιμία, η χαμηλή HDL, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση και το κάπνισμα.
Επιθυμητά επίπεδα LDL χοληστερίνης |
Ατομα χωρίς στεφανιαία νόσο και με <2 προδιαθεσικούς παράγοντες κινδύνου | LDL < 160 mg/dl |
Ατομα χωρίς στεφανιαία νόσο και με >2 προδιαθεσικούς παράγοντες κινδύνου | LDL < 130 mg/dl |
Ατομα με στεφανιαία νόσο | LDL < 100 mg/dl |
.png)
.png)
.png)
.png)
